In verband met de vakantie en de slechte conditie van hun moeder wordt ik door de dochters uitgenodigd voor een voorbereidend gesprek. Op aandringen van hun vader toch maar liever voor ze op vakantie gaan. Hij heeft gelijk.

De tijd haalt ons in en zijn vrouw overlijdt, nog voor onze kennismaking. De twee zusjes komen bij mij langs en vertellen welke ideeën en wensen hun vader heeft over de uitvaart van zijn vrouw. We brengen de vele alternatieven voor hem terug tot een keuze uit een paar opties. De bespreking zal de volgende dag plaatsvinden. Ik ben verbaasd als ik de 92-jarige echtgenoot de volgende dag zie komen aanfietsen. Hij parkeert zijn fiets - met aan twee kanten praktische fietstassen - voor het kantoor op het Geertekerkhof. Hij komt voor de bespreking van de uitvaart van zijn vrouw. Zo'n mooie basstem heb ik niet eerder gehoord. Een glasheldere geest. De keuzes worden kloek door hem gemaakt. We gaan naar Den en Rust. Aan het einde van de bijeenkomst in de aula dragen de familieleden de kist met hun dierbare over het laantje weg. De 92-jarige draagt mee en loopt voorop! De aanwezigen maken buiten een erehaag. Het is heel helder weer en het is voor iedereen een diepgaande ervaring. De uitvaart wordt afgerond in de Mauritshoeve.

De krantenjongen vindt haar in de ochtend. Ze ligt over een stoel in de woonkamer. Verrast door de dood voordat ze het lampje kon uitdoen om naar bed te gaan. Haar vier kinderen (2 dochters en 2 zonen) zitten verslagen om haar heen als ik kom. Alle vier hebben ze de dag ervoor nog contact met haar gehad. Hun moeder ligt inmiddels op kussens op de grond.
Later op de dag komen de kleinkinderen. Oma ligt nu in de kist. Zij waren dol op hun oma. De tekening van een Zebra van haar kleindochter, siert de voorkant van de rouwkaart. De volgende dagen krijg ik bij binnenkomst iedere keer een ‘hug’ van de dochters ter verwelkoming. Door de heftige start, sta ik emotioneel dicht bij ze. Ik was “erbij”. De uitvaart vindt plaats in een klein sfeervol 15^e eeuws kerkje. Tijdens de ceremonie zitten de kleinkinderen op hun knieën rond de kist, die door hen versierd wordt met mooie tekeningen en lieve teksten. De vier kinderen brengen hun moeder alleen naar het crematorium. Tegenover het kerkje is de condoleance in een brasserie waar ze, na terugkomst het glas heffen op haar liefdevolle leven.

Zo snel kan het gaan. Buikvlieskanker, na twee maanden is de reus geveld. Hij ligt op het net bezorgde hoog-laagbed. Zijn buik is opgezwollen. Voor de laatste verzorging gebruiken we een pompje om drie liter vocht af te tappen. Daarna kleden we hem. Het is ver na enen in de nacht als we klaar zijn. Zijn familie heeft in de kamer ernaast een mooie tekst gemaakt voor de kaart. De bloemenwens is bijzonder: 'Wilt u bloemen meebrengen, weet dan dat Jan eigenlijk alleen van plastic bloemen houdt. Wij vragen u dan ook de meest foute plastic bloem die u kunt vinden, mee te brengen voor bij de kist'. De toon is gezet. De uitvaart vindt plaats in de bijzondere evenementenlocatie 'de Fabrique' – een voormalige fabriek - met industriele uitstraling. We vertrekken per uitvaartbus met daarin de familie en de kist met de overledene. Er staat bij aankomst een groot bord met rode lampjes langs de weg met de aankondiging van het afscheid. Op de uitvaart zijn veel oude hippies. Hij was van de generatie die cultuur nog schrijft als kultuur. De twee bands, waar hij zelf bij drumde treden op. Ruig en echt. Bij het vertrek van de kist klinkt uit de speaker een drumsolo….. van hemzelf.

Voor mij is dit de eerste uitvaart in opdracht van de Gemeente Utrecht. De overledene is een dakloze man met de Hongaarse nationaliteit. Voor het afscheid mogen we gebruik maken van de Vredeskapel in de Catharijnekerk op de Lange Nieuwstraat, naast het Catharijnehuis (de opvang voor daklozen). Er zijn uiteindelijk 15 personen aanwezig.

De straatpastor leidt de bijeenkomst. Een paar mensen vertellen over hem. Ze noemen hem de reus. Hij was groot, had hele grote handen en voeten en een groot hart. Wat je misschien niet zou verwachten: hij was een belezen man. Een Hongaarse vriend (niet dakloos) leende hem af en toe boeken. De 92-jarige moeder van deze vriend - door de reus 'mama' genoemd – die ook aanwezig is, vertelt dat hij van zijn laatste centen een reep chocolade kocht om haar te bedanken. Zij bidt in het Hongaars met ons het Onze Vader. Aan het einde van de bijeenkomst luisteren we naar het Hongaarse volkslied. Daarna begeleiden we de reus in zijn witte kist naar de rouwauto die hem naar het crematorium brengt. We zwaaien hem uit. In de tuin van het Catharijne Convent hangen we een plaatje met zijn naam in de herinneringsboom. Daarna is er koffie met Hongaarse zoetigheid, gebakken door zijn vriend. Zo heeft de reus toch een mooi en waardig afscheid.

Een uitvaart die chaotisch begint. Na anderhalf jaar tobben en veel ziekenhuisbezoek is hij overleden in het piéd a terre aan de Oudegracht. Zijn 15 jaar jongere partner is in Amerika als hij overlijdt. Hij overlijdt met de webcam op zijn buik. Zo is ze er toch bij. Iedereen zag het overlijden aankomen, alleen zij niet. Ze is een overlever, die het glas liever half vol ziet. Een selfmade vrouw met een eigen carrière als zangeres in de VS. Hij heeft zoons uit een eerder huwelijk, zelf heeft ze ook een zoon. En dan gebeurt er iets moois met dit samengestelde gezin van volwassenen. Vanuit de chaos ontstaat een natuurlijke taakverdeling. De één zorgt voor een prachtige digitale kaart, de ander regelt de band en de muziek, een schoondochter bereidt in België een enorme paella voor. De overledene ligt er al die dagen sereen bij, een mooie dode. Veel vrienden komen afscheid nemen. Op de dag van de uitvaart gaan we hem eerst wegbrengen naar het crematorium in Amersfoort. Gehuld in een laken vol kindertekeningen. Het afscheid in de ovenruimte is heel intens. Een paar uur later zijn we bezig om de Geertekerk klaar te maken voor een Peruaans afscheidsfeest. Zijn vrouw begeleidt de bijeenkomst vanachter de vleugel als een echte performer. Dit geeft de bijeenkomst een heel speciale sfeer. De paella is heerlijk. De Geertekerk ruikt nog dagen naar vis.

Ze zit in haar lievelingsstoel in een gerieflijk hoekje bij het raam. Het grote appartement in een voormalig klooster in de binnenstad is met smaak ingericht. Ze wonen er nu 6 jaar met de bedoeling vanuit hier een heerlijke oude dag te hebben, samen met andere (aankomende) pensionado’s die hun huis verruild hebben voor een loft in de binnenstad. Wekelijks organiseren ze een borrel, die reuze gezellig is. Wat een stoorzender is dan de dood. Onaangekondigd meldt hij zich. Ze heeft te horen gekregen dat ze nog twee maanden heeft. Ze laat me de knobbels zien die plots verschenen zijn in haar nek en schouders. Niets meer tegen te doen. Hun vier volwassen kinderen zijn op de hoogte gebracht. Ze gaan er samen nog wat van maken. Nog sneller dan verwacht overlijdt ze. Ze zal thuis blijven. Om haar op te baren moeten we vreemde manoeuvres maken. Het huis is er niet op gebouwd. Op de dag van de uitvaart wordt ze stijlvol uitgeleide gedaan door de bewoners en op de loopkoets weggebracht naar de Nicolaaskerk. De dochter raakt me in haar toespraak. Moeder en dochter liepen altijd hand in hand, zolang ze zich kan herinneren. Herkenning, zo doen wij het ook, mijn dochter en ik. De condoleance vindt plaats in de tuin van het Centraal Museum die achter de Nicolaaskerk doorloopt. De catering is heel goed verzorgd. Dan is het tijd om te gaan. De loopkoets wordt weer voorgereden, de kist erop, daar achter twee bolderwagens met kleinkinderen en 10 gele ballonnen. We gaan in besloten gezelschap naar Soestbergen. De kist wordt bijgezet in een kelder in de ‘Ring van Zocher’, de bijzondere cirkel van grafkelders (mensen weten vaak niet dat het nog steeds mogelijk is hier begraven te worden). De entree is een gat, er is geen nette trap. Acrobatische toeren, maar uiteindelijk is iedereen even beneden geweest. Straks groeien er weer madeliefjes en gaan ze picknicken op deze plek. Zo hebben ze dat bedacht voor de toekomst.

Moeder en twee dochters zijn erg ontredderd als echtgenoot/vader na een kort ziekbed overlijdt. Er is weinig geld voor de uitvaart en hij heeft te kennen gegeven begraven te willen worden tegenover zijn geboortehuis op begraafplaats Brandenburg in Bilthoven. We kijken samen hoe we de kosten zo laag mogelijk kunnen houden. Ze bestellen zelf een kist via internet, die de twee kleindochters beschilderen. Dat wordt een kleurige persoonlijke kist! Ze proberen zoveel mogelijk zelf te doen, maar dat blijkt toch zwaar te vallen. Samen komen we er tenslotte goed uit.
De afscheidsbijeenkomst is in de kleine intieme aula van de begraafplaats. Ondanks dat het echtpaar nogal teruggetrokken leefde, komen er toch nog meer mensen dan verwacht. De genodigden nemen op verzoek van de familie viooltjes mee om op het graf een bed van violen te maken. Het gezin is heel blij met de wijze waarop ze afscheid hebben genomen.

Haar dochter heeft al 22 jaar MS en krijgt helaas ook nog een niet te genezen vorm van kanker. Moeder is met haar zoon en schoondochter bij haar dochter als ze inslaapt. Op 47-jarige leeftijd overlijdt ze op haar eigen kamer in het verpleeghuis. Moeder is dankbaar en opgelucht als blijkt dat haar dochter tot de dag van de uitvaart op haar eigen kamer mag worden opgebaard èn dat zij bij haar mag slapen. Ze wijkt dan ook geen moment van haar zijde. We proberen de uitvaart ook zo te regelen dat ze tot het allerlaatste moment bij haar dochter kan blijven. De uitvaartbus is een uitkomst voor deze familie. Met de hele familie en de overledene rijden we naar De Kapel van Berg en Bosch. De kist blijft staan tijdens de condoleance. Daarna brengen we haar naar Den en Rust waar de familie haar kist begeleidt tot het moment waarop de invoer plaatsvindt. Hoe verdrietig en moeilijk het ook is, moeder is zo blij dat ze op deze manier afscheid heeft kunnen nemen van haar dochter: “het voelt goed zo.”

Op 87-jarige leeftijd overlijdt hij. Hij heeft zijn uitvaart heel precies voorbereid. Hij wil thuis opgebaard worden in zijn smoking met zijn hand op het hart. De ring van de Vrijmetselarij aan zijn vinger, bril op en knopen in de manchetten van zijn overhemd. Ook de muziek is al door hem uitgezocht. Hij wil gecremeerd en vervolgens bijgezet worden in het graf van zijn ouders op Den en Rust.
Hij werkte voor de Koninklijke Java-China-Pakketvaart Lijnen. Vervlogen tijden: voor passagiers, vracht en post waren de diensten van de KPM in die tijd onmisbaar. Hij heeft overal ter wereld met zijn gezin gewoond. Er worden 230 kaarten gedrukt, waarvan 100 kaarten (voornamelijk naar het buitenland) pas op de dag van de uitvaart gepost mogen worden. Zijn expliciete wens - in plaats van bloemen, een donatie aan het Koningin Wilhelmina Fonds – wordt op de kaart vermeld. Het correspondentieadres wordt het adres van ons kantoor op het Geertekerkhof.
Op de dag voor Kerst is de uitvaart en alles geschiedt volgens zijn wens. Zijn zoon, dochter, kleindochters en vrienden spreken. Leden van de van de Vrijmetselarij leggen 3 rozen op zijn kist. De mannen staan rondom de kist en brengen dan allen een groet met de hand op het hart. Tot slot brengen we het bloemstuk van de familie naar het graf van zijn ouders. De volgende drie maanden ontvangen we post uit heel de wereld.

We zijn bij de dominee thuis. Een groot orgel tegen de muur, religieuze boeken in de kast, vier volwassen kinderen en hun moeder om de eettafel die in het midden van de kamer staat. Het heeft iets van een ouderwets geschilderd tafereel. De dominee is overleden. Heel onverwachts. Door de ziekte van Parkinson had hij af en toe slikproblemen. Op de fatale avond is hij in een restaurant met collega’s en verslikt zich. Hij raakt in coma en overlijdt in het ziekenhuis.
De uitvaart zal in de Dom plaatsvinden. Vroeger kwamen we er nooit, dit is de derde keer in korte tijd. Ik ken de rituelen nu zo’n beetje, dus we gaan ons beste beentje voorzetten. De kist wordt geschouderd door de kleinzonen. We hebben een uitgebreide ronde gemaakt door de kerk, voorop de dominees, drie in getal, de cantorij en daarna wij met de kist. Het is een hele afstand, maar het is goed gegaan. We plaatsen de kist op de baar. Mijn assistent staat in de coulissen klaar met de foto van de dominee, zodat deze op de kist geplaatst kan worden. Dit hebben we goed van te voren af gesproken. De foto blijft namelijk nogal eens bij het condoleanceboek staan. Ik neem de foto van de assistente aan, maar nog voor ik de foto op de kist kan zetten wordt ik besprongen door twee van de drie dominees. GEEN FOTO!! Zo waardig mogelijk trek ik me terug met de foto tegen mijn buik gedrukt. Dat weten we nu dus ook weer. De uitvaart zelf duurt drie kwartier langer dan afgesproken. De drie dominees halen alles uit de kast. Het is mooi, maar met deze kou in de kerk wel een hele zit voor de mensen.